تصاویر

سرزمین پهلویان قبل از ورود اعراب به ایران

 

سرزمین اولیه پهلویان از تیسفون و جلولا بوده تا نواحی شیراز. از شیراز به سمت اصفهان و قم و کاشان و ری تا نواحی کناری دریای خزر و دیلمستان. از زنجان تا نواحی جنوبی اربیل و از کرکوک به سمت نواحی جنوبی جلولا و تیسفون. قبل از هجوم اعراب و بر اساس آنچه که تاریخ گواهی داده است سرزمین پهلوی زبانان گسترده بوده و به قول ابن فقیه همدانی که پهلوی زبانان را طبرستان و دیلم… هم دانسته و همین مسئله نیز باعث شده تا نژاد مردمان طبری را با پهلوی‌نشینان یکی بدانند، حمزه اصفهانی نیز گزارش کرده که: پارسیان، دیلمیان را کردهای طبرستان می­دانستند، چنانکه اعراب آنها را کردهای سورستان. اما پس از حمله اعراب نواحی پهله نشین محدود به نواحی مشخص می­گردد. همچنین راوندی نیز گزارش کرده که: همسانی سكنه­ ی ايالات گرگان و طبرستان (مازندران) با نواحی زاگرس مرکزی را می­توان نوشته ­ی روى مسكوكات ایشان به زبان پهلوى حتی تا قرن دوم هجری قمری خاطر نشان ساخت. و اگر چنانچه برخی از مستشرقین و محققین مردم گوران را مهاجرین نواحی دیلم وکناره­ های دریای خزر دانسته­ اند به خاطر این بوده است که اساساً مردمان این نواحی (دیلم) نیز جزوی از سرزمین پهلویان به حساب آمده اند. حکومت موجود در این سرزمین گاوبارگان است و سکه‌هایی که ضرب می­کردند در دو دوره­ ی ۵۰ سال و ۲۵ سال به سبک ساسانی با خط و زبان پهلوی بوده است. یعنی دوره­ های: اسپهبدان ۵۰ سال. دوره حکام خلفا ۲۵ سال. دودمان گاوبارگان که به آنها دابویگان یا دابویگان گاوباری هم گفته می­شود دودمانی از شاهزادگان ساسانی بوده­اند که از سال ۶۴۲ تا سال ۷۶۱ میلادی به مدت ۱۱۹ سال بر طبرستان فرمانروایی داشته اند. این سرزمین را پَتَشخوارگَر یا فدشوارگر یا بدشخوارگر هم نام نهاده­ اند. یوزف مارکوات آورده که پتشخوارگر بخشی از طبرستان و از شهرهای رویان است. (راوندی،214:1357ج2). (نفیسی،50:1387)

برگرفته از کتاب پهلویان اثر طیب طاهری

زمانی افسران تجسسی اروپایی در لباس شرق شناسی سراسر ایران را طی می کردند و از کتاب خطی گرفته و سکه های قدیمی را از مردم به مفت با معاوضه قند و باروت سایر مایحتاج زندگی بسیاری از اقلام فرهنگی را به تاراج می بردن حالا بخش ایرانشناسی موزها ی اروپایی پر و پیمان هست ، مدت پیش در یک سایت در جستجوی یک سکه از ترکیه بودم که چشمم به سکه ای از مازندران از دوران حکومت اسپهبدان خورد ، گمان کردم شاید از محصولات مشابه یه به اصطلاح فیک باشد اما با بررسی بیشتر این گمان بر طرف شد و سرانجام سکه اسپهبد خورشید از یک سایت از کشور انگلیس خریدم تا برسد به دستم صدو بیست یورو هزینه کردم ، با پست به آلمان رسید . از دوران اسپهبد خورشید سکه های زیادی باقی مانده است که یک نمونه آن در موزه کشور آذربایجان نگه داری می شود و از اقلام کمیاب سکه های باستانی محسوب نمی شود.

اسپهبد همچون شهریاران پیشین دابویی، سکه‌هایی را در زمان حکومت خویش ضرب نمود. از خورشید سکه‌های زیبا و متعددی در دست است. در طرف چپ این سکه‌ها در حاشیه داخلی پشتِ سکه، سال ضرب سکه به تاریخ تبری به خط پهلوی نوشته شده‌است. برای گاهشماری، گاوبارگان تاریخ مرگ یزدگرد سوم را مبدأ تاریخ اختیار کرده بودند که مطابق با سال ۶۵۲ میلادی و ۳۲ ه‍.ق و سال ۲۱ سال یزدگردی است. این سکه به صورت امانت نزد جناب ماشا اوجی دانشجوی دوره دکتری در آلمان است تا سر فرصت مناسب بر حسب وظیفه ملی و میهنی پیدا کند تا آنرا به موزه ای در مازندران انتقال بدهدد.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سه × سه =